Đền Mai Bảng

Đền Mai Bảng, phường Nghi Thủy, T.X Cửa Lò cách Thành phố Vinh khoảng 20km về phía Đông Bắc. Tương truyền, Đền được xây dựng từ thời Lê, thờ Chiêu Trưng Vương Lê Khôi- người có công lớn dưới triều đại nhà Lê, từng giúp Lê Lợi đánh thắng giặc Minh.

Vào các ngày sóc, vọng, dịp tết cổ truyền, nhân dân trong làng tới Đền thắp hương, thờ cúng. Đặc biệt, mỗi năm Đền Mai Bảng diễn ra hai lễ hội lớn vào ngày 12/2 (âm lịch) và 3 tháng 5(âm lịch). Dịp lễ hội 3/5 (âm lịch) kỷ niệm ngày giỗ Chiêu Trưng Vương Lê Khôi, nhân dân tổ chức rước kiệu thần và tế thần.

Thời kỳ làm tri châu Nghệ An, Lê Khôi có công giúp dân khai hoang, lập nên nhiều làng mạc trù phú. Năm 1446, sau khi đánh tan quân Chiêm Thành, trên đường trở về, ông ốm nặng rồi qua đời, sau đó được nhân dân mai táng tại núi Long Ngâm (Thạch Hà, Hà Tĩnh) và lập miếu thờ phụng. Cư dân vùng Mai Bảng có gốc từ làng Mai Phụ (Hà Tĩnh). Sau khi di cư đến làng Mai Bảng, họ lập bài vị để thờ Lê Khôi, tôn ông làm thành hoàng làng. Đền cũng là nơi thờ Chế Thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu-một quý phi tài sắc vẹn toàn, được nhân dân suy tôn làm nữ thần biển; thờ Thủy Tinh phu nhân- vợ của Long Vương... Ngoài ra, Đền còn thờ các vị có công khai cơ, lập nên Mai Bảng là các ông Trần Liệt, Nguyễn Văn Nhiệm, Phạm Công Huấn, Hoàng Đức Thực, Lê Viết Lễ, Võ Chính Tạo.

Hiện trong Đền còn lưu giữ 138 hiện vật, trong đó có 75 hiện vật cổ: sắc phong, biển, kiệu, câu đối, đại tự, long ngai bài vị, hương án, bát bửu bàn thờ... Đây là những hiện vật quý giá, có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật. Đặc biệt, tòa trung điện có lối kiến trúc cổ, chất liệu gỗ, những nét chạm trổ tinh xảo, những bộ vì vững chắc tạo nên sự cổ kính, uy nghiêm cho ngôi đền.

Đền Mai Bảng vừa có giá trị lịch sử, vừa mang nét kiến trúc đặc sắc, lưu giữ nhiều cổ vật quý hiếm, đặc biệt có vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân. Đền được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh theo QĐ 2309/QĐUB của UBND tỉnh và vào ngày 1/7/2016, Đền được công nhận là Di tích lịch sử Quốc gia theo Quyết định số 2279/QĐ-BVHTTDL.